turned_in جرم و پلاک دندانی چیست؟ و چگونه می‌توان آن را از بین برد؟

ایجاد جرم و پلاک دندانی می‌تواند به عفونت و تورم لثه‌ها منجر شود. بیماری خفیف لثه، «ژينژيويت» (التهاب لثه) نام دارد و معمولاً زیاد جدی نیست. بیماری‌های شدیدتر لثه «پریودنتیت» نام دارد که می‌تواند به خارج شدن دندان منجر گردد.

بهداشت خوب دهان و دندان‌ها که شامل مسواک زدن منظم و تمیز کردن بین دندان‌ها (به ‌عنوان ‌مثال، استفاده از نخ دندان) می‌شود، معمولاً می‌تواند از تشکیل پلاک‌ها جلوگیری کرده و بیماری خفیف تا متوسط لثه‌ها را درمان نماید. ممکن است در موارد شدید جرم‌گرفتگی دندان‌ها به درمان‌های تخصصی دندان‌پزشکی نیاز داشته باشد.

پلاک دندانی تجمع نرمی از مواد است که بر روی سطح دندان‌ها تشکیل می‌شود. این رسوبات دندانی، انواع مختلفی از جرم‌ها (باکتری‌ها) را دربر می‌گیرند. معمولاً شما می‌توانید پلاک‌ها را به ‌راحتی توسط مسواک زدن و تمیز کردن بین دندان‌ها، برطرف نمایید. جرم‌های دندانی، پلاک‌هایی هستند که سخت و کلسیفه شده‌اند که گاهی اوقات با آن‌ها “تارتار” می‌گویند. آن‌ها محکم به دندان‌ها می‌چسبند. به‌طور کلی، آن‌ها تنها توسط دندان‌پزشکان و یا متخصصین بهداشت دهان و دندان، با ابزارهای ویژه‌ای از بین می‌برند.

چه چیزی باعث ایجاد جرم و پلاک دندانی می‌شود؟

اکثر افراد درجاتی از رسوب پلاک‌های دندانی را تجربه می‌کنند، اما در همه افراد منجر به بیماری‌های لثه نمی‌گردد. پلاک‌های دندانی شامل انواع مختلفی از میکروب‌ها (باکتری) می‌شوند، برخی از این باکتری‌ها با ابتلا به بیماری‌های لثه در ارتباط هستند. اغلب لثه می‌تواند در برابر این باکتری‌ها مقاومت نماید و معمولاً حمله آن‌ها را محدود می‌سازد. تصور بر این است که التهاب‌های شدید لثه، که منجر به پریودنتیت می‌شود، در اثر گسترش بیش ‌از حد پلاک‌های دندانی و یا کاهش مقاومت بدن در برابر باکتری‌ها ایجاد می‌شود.

موارد زیر می‌توانند احتمال گسترش پلاک و جرم‌های دندانی را افزایش دهد:

• بهداشت ضعیف دهان و دندان که در اثر آن حجم زیادی از پلاک‌ها و باکتری‌ها رسوب خواهند کرد.
• سیگار کشیدن (که می‌تواند مقاومت بدن در مقابل عفونت لثه را تغییر دهد).
• داشتن سیستم ایمنی ضعیف: به‌ عنوان‌ مثال، اگر شما مبتلا به بیماری‌ باشید که سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کند، مانند لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE) و یا تحت شیمی‌درمانی قرار گرفتن و غیره، شما را در معرض ابتلای بیشتری به پلاک‌های دندانی قرار می‌دهد.
• دیابت
• باقی ماندن کربوهیدرات‌ها و قند در دهان، که می‌تواند در اثر خوردن و نوشیدن مواد شیرین، غذاهای شیرین و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده (ساخته‌شده با آرد، شکر و غیره) اتفاق افتد.
• کم شدن آب بدن و یا ضعیف شدن جریان بزاق

علائم جرم دندانی

• وجود بیماری‌های لثه: جرم دندان می‌تواند به تحریک، التهاب، تحلیل و عفونت لثه‌ها منجر شود.
• پوسیدگی دندان: جرم دندان، محیطی را برای رشد بیشتر پلاک‌ها و رسوبات دندانی فراهم می‌کند. همچنین می‌تواند در توسعه پوسیدگی مؤثر باشد.
• بوی بد دهان
• باکتری‌های بی‌هوازی بین دندان‌ها و لثه، می‌توانند با عوارضی همچون بیماری‌های قلبی عروقی و تولد نوزادان زودرس و کم‌وزن مرتبط گردند.
• ایجاد لکه بر روی مینای دندان و ناخوشایند شدن ظاهر دندان‌ها

درمان جرم و پلاک دندانی

درمان جرم‌گیری و جرم‌گیری عمقی ریشه‌ها پس از انجام معاینه کامل دندان‌ها پیشنهاد می‌گردد. قبل از تجویز و یا شروع این روش‌های درمانی، دندان‌پزشک با انجام معاینه و آزمایشات تصویربرداری اشعه ایکس، به تشخیص بیماری و درمان مورد نیاز مبادرت می‌ورزد. بسته به شرایط فعلی لثه‌ها، مقدار رسوبات و جرم دندان، عمق حفره لثه و مرحله و پیشرفت پریودنتیت لثه‌ها، ممکن است بی‌حسی موضعی استفاده شود.

جرم‌گیری

این روش معمولاً با ابزارهای خاص دندان‌پزشکی انجام می‌شود که می‌تواند شامل استفاده از ابزار تراشنده اولتراسونیک باشد. به کمک ابزارهای جرم‌گیری، جرم و پلاک‌های دندانی از سطح تاج و سطوح ریشه برداشته می‌شود. در بسیاری از موارد، ابزار جرم‌گیری دارای بخش شست‌وشو نیز می‌باشد که به کمک آن می‌توان مواد ضد باکتریال را به زیر لثه‌ها رساند و باکتری‌های دندانی را کاهش داد.

جرم‌گیری عمقی ریشه (Root Planing)

این روش یک نوع درمان خاص دندان‌پزشکی است که به کمک آن جرم، رسوبات و میکروارگانیسم‌های ناخواسته از بخش سمنتوم (قسمت رویی ریشه) و عاج دندان حذف می‌گردد. ریشه دندان به‌ منظور حفظ سلامتی خود از سطح همواری برخوردار است. پاک و تمیز نمودن سطح ریشه، از تجمع باکتری‌ها بر سطح ریشه در آینده می‌کاهد. ممکن است در این روش، درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها نیز هم‌زمان استفاده شود. این کار باعث می‌شود التهاب لثه‌ها فروکش کرده و سرعت ترمیم بافت‌ها افزایش یابد. در طول جلسه بعدی درمان، دندان‌پزشک و یا کادر درمانی متخصص به‌طور کامل دوباره لثه‌ها را معاینه می‌کنند، تا چگونگی ترمیم حفره لثه مورد ارزیابی قرار گیرد. اگر هنوز عمق حفره‌ها بیش از ۳ میلی‌متر تخمین زده شود، ممکن است درمان‌های اضافی و یا پیشرفته‌تر توصیه گردد.